بهار در ابیانه

 

 

یونسکو و ابیانه

کارشناسان یونسکو «ابیانه » را مناسب ثبت در میراث جهانی دانستند 
موضوع : میراث فرهنگی

کارشناسان یونسکو در گزارش بازدید از روستای تاریخی ابیانه، این روستا را در بیش از 6 مورد قابل ثبت در فهرست میراث جهانی اعلام کردند.

خبرگزاری میراث فرهنگی _ بر اساس گزارش بازدید نمایندگان یونسکو و دفتر مرکز میراث جهانی از روستای ابیانه که به تازگی ارائه شده است ، این روستای تاریخی  با دارا بودن بیش از چهار مورد از موارد ثبت میراث جهانی، قابلیت پیوستن به فهرست آثار مندرج در میراث جهانی یونسکو را دارد. 
«عظیمه ریاحی»، مدیر پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری روستای تاریخی ابیانه دراین‌باره به CHN گفت: «روستای تاریخی ابیانه اواخر سال گذشته توسط جونکو تانی‌گوچی و دکتر فرزانش، کارشناسان یونسکو، مورد بازدید قرار گرفت و اخیرا نیز گزارشی از این بازدید ارائه شده است که در آن اعلام شده است روستای تاریخی ابیانه قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را دارد.» 

قلعه ها در ابیانه

قلعه ها در ابیانه:

در اطراف ابیانه و بر بالای بلندی سه قلعه دفاعی ایجاد گردیده است. اکنون آثار باقی مانده از این سه قلعه مشهود است.در بررسی از آثار بجای مانده از این سه قلعه با نام های قلعه پایین (هرده) قلعه بالا (پل) در قسمت شمالی و قلعه یسمون در جنوب مشهود است که ابتدا قلعه پایین (هرده) بنا گردیده است.در زمان بعدی و بعلت نیاز به امنیت بیشتر قلعه بالا (پل) را بنا کرده اند و فاصله که بر بلندی ارتفاعات مشرف به روستا وجود دارد حدود ۵۰۰ متر است. ضخامت دیوارها از پایه ۸۰ سانتیمتر تا یک متر است. ارتفاع دیواره ها هر چه بالاتر می رود ضخامت آن کاهش می یابد و بلندی دیوارها ۴ الی ۵ متر است که در سطوح با شیب تندتر بلندی دیوار از ۵ متر بیشتر می شود. در ساخت دیوارها از سنگ و گل خاک رس به رنگ قرمز استفاده شده است. در ساختن قلعه دوم (قلعه پل) از سنگهای درشت تر و مناسب تر استفاده شده و در ساخت دیوارها دقت عمل بیشتر بکار رفته است ولی قدمت قلعه پایین (هرده) بیشتر است.قلعه ای که در جنوب روستا قرار دارد بعد از دو قلعه مذکور ساخته شده است با این تفاوت که دیوار دو قلعه در کنار هم با سنگ و گل سرخ ساخته شده اما قلعه سوم که به قلعه یسمون معروف است قسمت عمده دیوارهای قطور و بلند آن با گل و پایه سنگ بنا گردیده و دارای چهار برج دیده بانی است. 

مشخصات قلعه ها در ابیانه :

دو قلعه در ارتفاع ۲۳۰۰ متر از سطح دریا بر بلندی های مشرف به روستا قرار داشته و حدود ۵۰۰ متر از یکدیگر فاصله دارند. 

دیوارها با سنگ و ملات خاک سرخ بنا شده است در بعضی نقاط جهت استحکام بیشتر داخل دیوارها چوب بکار رفته است. 

ارتفاع دیوار اطراف قلعه پل در بعضی جاها بخصوص ضلع شمالی ۵ متر است که ضخامت دیوار در کف ۸۰ سانتیمتر و ضخامت دیوار هر چه بطرف بالا می رود کاهش می یابد.  

ماخذ: کتاب ویونا سرزمین کوهستانی من مولف: علی اکبر آریان    

 

جغجغه زنی در ابیانه

مراسم سنتی سوگواری اباعبدالله‌الحسین (ع) در روز تاسوعای حسینی با عنوان «جَغجَغه زنی» در روستای تاریخی ابیانه با حضور اهالی این روستا، گردشگران، اهالی رسانه و غیره برگزار میشود

 نوحه‌خوانی آغاز می‌شود و صدای چِک‌جِک به هم خوردن جَغجَغه‌های چوبی پس از ترکیب با صدای طبل و سنج و نوحه نوحه‌خوان، صدای ارکسترگونه زیبایی را پدید می‌آوَرَد.

کوچه‌ها را که یک به یک گز کنیم  به مسجد «یسمان»-محل آغاز مراسم جَغجَغه‌زنی- میرسیم، در همین حین کم کم رنگ و بوی خوشایند سنّت را در مراودات اهالی روستا مشاهده می‌کنید. در مقابل برخی از خانه‌ها در منقل‌های خاص و هم‌شکل، آتشی برافروخته‌اند و اهالی آن خانه 

معماری ابیانه

موقعیت و نحوه استقرار 

روستای ابیانه بر دامنه کوه مستقر شده و از شیب به طرف بالا رشد میکند. دو قلعه به نامهای قلعه هرده و قلعه پل درقفا و درسمت شمالی آن قرار گرفته اند، در قسمت جنوبی روستا پس از بالا رفتن از بستر رودخانه (قسمت اغات) قلعه دیگری بنام قلعه همونه دیده میشود. در موارد خطر این نحوه استقرار از نظر سوق الجیشی امتیازی محسوب میشد و این بخاطر تسلط روستا بر دشت و همچنین پناه گرفتن برسینه کوه و دفاع طبیعی آن بوده است.

نخل و نخل گردانی

 این مراسم یک حرکت نمادین است برای تصویر کشیدن تشییع پیکر امام حسین(ع) که در شهرهای کویری مرکز ایران بویژه یزد و کاشان رواج دارد.

     نخل عبارت است از اتاق کوچکی که دیواره های عمودی در دو طرف آن شبیه یک سرو است و از چوب و دیواره هایی شبکه دار ساخته می شود. نخل را با انواع پارچه، شال و ترمه می آرایند و در روزهای عزا مخصوصاً عاشورا آن را طی آدابی بر دوش می کشند و همراه عزاداران در شهر می گردانند و در پایان مراسم به جای اولش که معمولاً تکیه ای است، می آورند.

     در کتاب «سرزمین من ایران» تالیف زیبا عرشی و نصرالله کسرائیان درباره این نخل نوشته شده: «نخل که اسکلتی چوبین است در روز تاسوعا با پارچه های رنگی و در روز عاشورا با پارچه های مشکی و زیورآلات نذری پوشانده می شود. درحالی که بر دوش مردان و پسران حمل و به وسیله دسته های عزادار دنبال می شود در محله ها و کوچه های روستای ابیانه گردانده می شود.

     مردی که بر بالای نخل جای می گیرد، هدایت آن را برعهده دارد. در گذرگاه ها بر سر راه نخل، بز و گوسفند قربانی می کنند و اسپند می سوزانند. نخل را در برابر خانه هایی که نذر داشته یا در آن سال عزیزی را از دست داده باشند، بر زمین می گذارند. ساکنین دو محله بزرگ ابیانه که صاحب نخل هستند، در رقابتی آشکار سعی بسیار در باشکوه تر کردن مراسم خود دارند.